ဘာေၾကာင္႔ ဖက္ဒရယ္မူေတာင္းၾကသလဲ

ျပည္ေထာင္စုစနစ္တြင္ အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရး ခြဲေ၀ပံုမွာ သံုးမ်ိဳးသံုးစားသာရိွသည္။ ၄င္းတို႔မွာ

(၁) ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ (extreme type of federal system) ဗဟို ျပည္ေထာင္စုအား အမ်ားႏွင္႔ ဆိုင္ေသာ အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးမ်ားသာ ေပးထားၿပီး က်န္အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးမ်ား အားလံုး (residuary powers) ကို ျပည္နယ္မ်ားတြင္ အပ္ႏွင္းထားသည္။ ဥပမာ - ဆြစ္ဇာလန္ ၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင္႔ ၾသစေၾတလ်။

(၂) ျပည္ေထာင္စု မစစ္တစစ္ႏိုင္ငံမ်ား တနည္းအားျဖင္႔ ျပည္ေထာင္စု အေျပာ႔စားႏိုင္ငံမ်ားတြင္ (weak type of federal system) ၊ ျပည္နယ္မ်ားအား အသင္႔အတင္႔ အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးမ်ား ခြဲေ၀ေပးၿပီး က်န္အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးအားလံုးကို ဗဟိုျပည္ေထာင္စုက သိမ္းပိုက္ထားသည္။ ဥပမာ - ကေနဒါ ၊ ေတာင္အာဖရိက ျပည္ေထာင္စု ၊ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ။

(၃) ဗဟိုျပည္ေထာင္စုအတြက္ သီးသန္႔ အာဏာမ်ားႏွင္႔ ျပည္နယ္မ်ားအတြက္ သီးသန္႔ အာဏာမ်ားဟူ၍ ခြဲျခား သတ္မွတ္ထားသည္သာမက ဗဟိုျပည္ေထာင္စုေရာ ျပည္နယ္မ်ားပါ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္႕အာဏာမ်ား (concurrent power) ဟူ၍ သတ္မွတ္ထားသည္။ ဥပမာ-ဆိုဗီယက္ယူနီယံ ၊ ယူဂိုစလားဗီးယား။

မည္သည္႕နည္းျဖင္႔ အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးကို ခြဲေ၀ထားသည္ ျဖစ္ေစ ၊ ျပည္နယ္မ်ားကို ေပးထားသည္႕

အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးမ်ားကို ဗဟိုျပည္ေထာင္စုက ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ခြင္႔ မရိွေပ။ တစ္နည္းအားျဖင္႔ ဆိုလွ်င္ ျပည္နယ္မ်ားသည္ လံုး၀ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ရရိွၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္ေထာင္စု မစစ္တစစ္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျပည္နယ္မ်ားသည္ အခြင္႔အာဏာမ်ား အလြန္နည္းပါးၿပီး အင္အား နည္းလြန္းသည္႕အတြက္ ျပည္နယ္ အဆင္႔မွ ပ႑ာဆက္ႏိုင္ငံ (vassal state) အဆင္႔သို႔ လည္းေကာင္း ၊ လက္ေအာက္ခံ နယ္ပယ္

(province) အဆင္႔သို႔ လည္းေကာင္း က်ေရာက္ သြားၾကသည္။

လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ၊ က်ိဳးပမ္းေနၾကစဥ္တုန္းက လြတ္လပ္ ၿပီးသည္႕ေနာက္ မည္သည္႕ ပံုစံမ်ိဳးျဖင္႔တိုင္းျပည္ကို တည္ေထာင္ ၾကမည္နည္းဟု ေတြးေတာ ႀကံဆၾကသည္႕အခါ ဗမာအမ်ိဳးသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ဗမာျပည္လို တိုင္းျပည္ငယ္ေလး အဘို႔ လူမ်ိဳးစုမ်ား အခြဲခြဲ အျခမ္းျခမ္း အုပ္ခ်ဳပ္သည္႕မူကို မႀကိဳက္ၾကပါ။

 

တစည္းတလံုးတည္း ပံုစံတမ်ိဳးတည္းေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ိဳး ၊ တနည္းအားျဖင္႔ တျပည္ေထာင္အစိုးရ တမ်ိဳးတစားစနစ္ unitary ကို လိုလားၾကသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ကၽြန္ေတာ္တို႔အား တစည္းတလံုးတည္းသာ ၅ ႏွစ္စံမံကိန္း ၂ ႀကိမ္ေျမာက္ ေဆာင္ရြက္လိုက္ရလွ်င္ အားလံုး တိုးတက္မည္ ၊ ဗမာျပည္မထက္ တဆင္႔နိမ္႔က်ေသာ နယ္စပ္ေဒသရိွ လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္လည္း ဗမာႏွင္႔တန္းတူ တိုးတက္ လာမည္ဟု ယံုၾကည္ေၾကာင္း ေျပာျပဘူးပါသည္။

 

ကၽြန္ေတာ္တို႔ (ရ ပ လ) ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ရိုးသားေသာ ေစတနာကို ယံုၾကည္ၾကသည္ ၊ ေလးစားၾကသည္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ေစတနာကို၄င္း ၊ တျပည္ေထာင္ စနစ္မူကို၄င္း သံသယ မရိွၾကပါ ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ဗမာျပည္ႏွင္႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွမ္းျပည္အား တျပည္ေထာင္ စနစ္အရ ပူးေပါင္းေစကာမူ - ကၽြန္ေတာ္တို႔အဘို႔ စိုးရိမ္ပူပန္စရာ မရိွဟု ကၽြန္ေတာ္တို႔ ယူဆၾကသည္။ လူပုဂၢိဳလ္ပိုင္း အေျခအေနအရ ထိုသို႔ျဖစ္ေသာ္လည္း တကဲ႔ျဖစ္ရပ္ အေျခအေနအရ ဆိုလွ်င္ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတရားက လြဲ၍ အျခားမျဖစ္ႏိုင္ဟု ကၽြန္ေတာ္တို႔ (ရ ပ လ) က ဆံုးျဖတ္ၾကသည္။

 

ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ က်ဆံုးသြားၿပီးေနာက္ အေျခခံဥပေဒကို အၿပီးသတ္ေရးဆြဲၾကသည္႕အခါ ကၽြန္ေတာ္တို႔အား မလိမ္႔တပတ္ ႏွပ္လိုက္သည္ဟု ကၽြန္ေတာ္တို႔ စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ယူဆ ေနဆဲျဖစ္သည္။ အသြင္အားျဖင္႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နယ္စပ္ေဒသအား ႏွစ္သိမ္႔ေစရန္ ျပည္ေထာင္စု အသြင္ေပးထားၿပီး ၊ အႏွစ္သာရ အားျဖင္႔ တတ္ႏိုင္သမွ် တျပည္ေထာင္ စနစ္ျဖစ္ရန္ ဖန္တီးထားသည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ထင္သည္။

အမွန္မွာ ဗမာမ်ားအတြက္ သီးျခား ျပည္နယ္ ဖြဲ႔စည္းၿပီး ဗမာျပည္နယ္ ၊ ရွမ္းျပည္နယ္ ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ ၊ကရင္ျပည္နယ္ ၊ ကယားျပည္နယ္ စသည္႕ ျပည္နယ္မ်ား ပူးေပါင္းကာ ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔ပါမွ တကဲ႔ျပည္ေထာင္စု၏ အဂၤါႏွင္႔ ညီညြတ္ေပမည္။ ယခုမူကား ဗမာျပည္နယ္ဟူ၍ မပါရိွသည္႕အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ အေျခခံ ဥပေဒသည္ အသြင္အားျဖင္႔ပင္ အဂၤါမစံု တျခမ္းပဲ႔ ျပည္ေထာင္စုႀကီး ျဖစ္ေနေလသည္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စု ပါလီမန္ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာလည္း သဘာ၀မက်ေပ။ အျခား ျပည္ေထာင္စု ပါလီမန္မ်ားတြင္ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ထားရိွျခင္းမွာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္သည္ ဒီမိုကေရစီ သေဘာအရ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာသည္ ျပည္သူလူထုထံမွ ဆင္းသက္ရမည္ ဆိုသည္႕အတိုင္း ျပည္သူ တရပ္လံုးအား ကိုယ္စားျပဳရန္ ျဖစ္ၿပီး ၊ အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတရားအရ ျပည္နယ္မ်ားအား ကိုယ္စားျပဳရန္ ျဖစ္ေပသည္။ ျပည္နယ္ႀကီးက ျပည္နယ္ငယ္မ်ားအား အႏိုင္က်င္႔မႈ မရိွေစရန္ အထက္လႊတ္ေတာ္သို႔ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေရ အညီအမွ် ေစလႊတ္ၾကသည္ ၊ လႊတ္ေတာ္ တရပ္ရပ္သည္ အာဏာကို အလြန္အကဲ အသံုးမျပဳႏိုင္ရန္အတြက္ လႊတ္ေတာ္တရပ္က လႊတ္ေတာ္တရပ္အား ထိန္းကြတ္ ႏိုင္ရန္ အခြင္႔အာဏာတူ ေပးထားၾကသည္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ အထက္လႊတ္ေတာ္သို႔ ျပည္နယ္မ်ားသည္ အမတ္ဦးေရ အညီအမွ် ေစလႊတ္ႏိုင္ခြင္႔ မရိွၾကပါ။ ဗမာျပည္နယ္ဟူ၍ သီးျခား မရိွျခင္းသည္ပင္ ျပည္ေထာင္စု အထက္လႊတ္ေတာ္ ဖြဲ႔စည္းမႈကို ႀကီးစြာ ရုပ္ဆင္း ပ်က္ေစေလသည္။ တျပည္နယ္လွ်င္ အမတ္ဦးေရ အဘယ္မွ်စီ ေစလႊတ္ရမည္ဟု အေျခခံ ဥပေဒတြင္ ျပဌာန္းလိုက္လွ်င္ ဗမာျပည္နယ္ မရိွ၍ ျပည္ေထာင္စု အထက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ဗမာကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပါ၀င္ႏိုင္ေတာ႔မည္ မဟုတ္ေခ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ အထက္လႊတ္ေတာ္သည္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အား ထိန္းကြတ္ႏိုင္ေသာ အာဏာလည္း မရိွ ၊ ျပည္နယ္မ်ား အက်ိဳးကို ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းလည္း မရိွျဖစ္ေနေလရာ ၊ ယခု အတိုင္းသာဆိုလွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္ သမတကဲ႕သို႔ တန္ဆာ ဆင္ထားယံုသာ ရိွေနေပမည္။

 

အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရး ခြဲေ၀နည္းကဲ႕သို႔ပင္ ဘ႑ာေရး ခြဲေ၀မႈသည္လည္း ျပည္နယ္မ်ားအား ျပည္နယ္ အခြန္ေတာ္စာရင္းဟူ၍ ခြဲေ၀ ကန္႔သတ္ေပးထားၿပီး က်န္အားလံုးကို ဗဟိုက ယူထားလိုက္ေလသည္။ဗမာျပည္နယ္ ဟူ၍ သီးျခား ဖြဲ႔စည္းထားျခင္း မရိွဘဲ ၊ ျပည္ေထာင္စုဟူ၍ ေရာေထြး ဖြဲ႔စည္းထားေလရာ ဗဟိုဌာနမ်ားဟူ၍ သန္႔သန္႔ ခြဲျခားရန္ ခက္ခဲေပသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဗဟို ျပည္ေထာင္စုႏွင္႔ သက္ဆိုင္ေသာ အခြန္ေတာ္ ၀င္ေငြမ်ားကို ဘယ္သို႔ ခြဲေ၀၍ ဗဟိုျပည္ေထာင္စုႏွင္႔ သက္ဆိုင္ေသာ ဌာနမ်ားအတြက္ ဘယ္သို႔ က်ခံရမည္ကို တိတိက်က် သတ္မွတ္ရန္ မလြယ္ကူေတာ႔ေပ။ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၉၆ ျခြင္းခ်က္တြင္သာ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရသည္ " ေထာက္ပံ႔ရန္ လိုအပ္သည္ဟု ဆံုးျဖတ္ သတ္မွတ္ေသာ အေထာက္အပံ႔ ေငြမ်ားကို" ျပည္နယ္ အစိုးရမ်ားအား ေပးႏိုင္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ၄င္း ျပဌာန္းခ်က္အရ - ရရိွေသာ အေထာက္အပံ႔ ေငြမ်ားျဖင္႔သာ ျပည္နယ္မ်ား အသက္ရႈ ေနၾကရသည္။ ဤေထာက္ပံ႔ ေငြမ်ားကို ဗဟိုအစိုးရက ေပးလိုက ေပးႏိုင္သည္။ မေပးဘဲ ေနလိုကလည္း ေနႏိုင္သည္။ ဤနည္းျဖင္႔ ဗဟိုအစိုးရသည္ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ား၏ အသက္ေသြးေၾကာကို ထိန္းခ်ဳပ္ ထားလိုက္သည္။ ....

 

ျပည္နယ္မ်ား အထူးသျဖင္႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရွမ္းျပည္၏ မေၾကနပ္ခ်က္မ်ားသည္ ဘ႑ာေရး ခြဲေ၀မႈစနစ္ေပၚတြင္ ျမစ္ဖ်ား ခံခဲ႔သည္။

 

ဦးထြန္းျမင္႔ (ရွမ္းျပည္)